Nền tài chính Mỹ đã ươm mầm cho các hãng công nghệ như thế nào

Elon Musk đã vượt Mark Zuckerberg trở thành người giàu thứ ba với tài sản 115 tỷ đô. Mới hôm nào hai bàn tay trắng sang Mỹ, giờ có số tiền như vậy, đúng là tên lửa thật. Đó là chuyện chỉ xảy ra ở Mỹ, mảnh đất rạo rực những khát vọng. 

Nước Mỹ không hổ danh là cái nôi của sáng tạo và khoa học kỹ thuật của thế giới

Thành công này, đầu tiên phải nhắc đến là do nền tảng tài chính, thể chể thị trường, chính trị Mỹ như một mảnh đất sẵn sàng chờ các hạt mầm nảy nở. Cũng anh chàng này mà vẫn ở Nam phi thì chắc cũng mở công ty nào đó và thế thôi, đủ ăn đủ sống. Không phải Mỹ, chỉ xin cái giấy phép được sản xuất tên lửa thôi cũng mất nửa đời người. Nền tài chính ấy được thiết lập bởi Hamilton, bộ trưởng tài chính thời lập quốc. Cơ chế này, nôm na là để cho thị trường tự do phát triển, nhà nước không can thiệp nhiều, và ta gọi những người theo quan điểm này là  cộng hoà. Tất nhiên, không chỉ có thị trường, cộng hoà cũng tự do ngôn luận và được quyền mang súng. Đây là ba đặc điểm cùng lúc được hình thành tạo nền móng cho nước Mỹ cho tới ngày nay. 

Hồi ấy, Mỹ có hai lựa chọn, hoặc theo đường lối của Anh, hai là theo đường lối của Pháp. Mà Pháp thì biết rồi, là cái nôi của cách mạng vô sản và đảng cộng sản cũng ươm mầm từ đây. Mặc dù được Pháp giúp đỡ khi thành lập nước, nhưng Mỹ vẫn chọn tư tưởng của Anh để đi theo. Nhờ đó, có Mark facebook, có Musk Tesla. 

Nhưng khi còn trứng nước thì thích một nền kinh tế tự do, thích tự do ngôn luận để phát triển. Khi to rồi thì muốn độc tài. Như facebook bây giờ. Mark đang điều trần lần thứ hai với thượng viện vì lý do đã can thiệp chính trị. Nếu anh chàng này dùng tài khoản cá nhân, công khai ủng hộ Biden, công khai chỉ trích Trump thì đó là cộng hoà, tự do ngôn luận. Còn lẳng lặng dùng cả công ty FB để xoá bài, bóp mồm bóp miệng người khác, chèn quảng bá áp đặt thì đó là độc tài. Cá nhân mình là người dùng sản phẩm cảm thấy bị lạm dụng mỗi khi mình đọc tút của ai đó nói về Trump thì nó chèn lên rằng kết quả bầu cử thế nào mới là đúng. Ông à, tôi lớn rồi, đừng có một ngày chèn ba chục cái lặp lại như vậy, đó ko phải là việc ông có thẩm quyền. À mà mình đôi các vùng địa lý khác nhau trong hành trình thì quảng cáo chính trị của ông này cũng biến đổi theo, cơ bản ông thích ghét ai thì kệ, ông cấy nó vào sản phẩm thế này, tôi vẫn dùng thôi. Nhưng tôi ghét. 

Thích Musk hơn, hớn hở lãng mạn như người trời, thứ phát biểu của anh này mà ở VN, sẽ bị admin của group xoá đi vì tâm thần. Hồi giao lưu với Jack Ma, trong khi Jack Ma khoe tài kiếm tiền với cả triết lý này nọ, thì anh chảng chỉ say sưa với việc đi tới hành tinh khác. Rồi cũng phát biểu văng mạng, theo như các tinh hoa doanh nhân mà nói, là không biết giữ vị thế của doanh nhân. Kệ mẹ, tự do ngôn luận ở Mỹ mà tao phải theo chuẩn nữa thì thành tự do ở tàu à. Còn Mark FB thì không thích, vì cái vẻ nhợt nhạt gian gian, im ắng nhưng làm đủ trò đẳng sau. Kể cả cái việc chỉ mặc một loại áo phông quần bò cho tiện và tự rèn kỷ luật bằng cách một năm liên tục đeo ca vat, mình cũng không thích. Mình thích bọn phóng khoáng hơn. 

Nếu Mỹ muốn giữ được nền cộng hoà thì những trò can thiệp tự do ngôn luận của truyền thông và bigtech, sự bắt tay của nhóm lợi ích độc quyền làm méo mó thị trưởng là thứ đầu tiên phải dẹp bỏ. Không làm được như vậy, sẽ không có cả Mark FB lẫn Musk Tesla.

Vũ Đăng Hưng